آموزش و آگاهی بخشی، یکی از مؤثرترین راهکارها برای پیشگیری و کنترل بیماری های منتقله از پشه آئدس است. گروه های پرخطر مانند زنان باردار، کودکان، ساکنان مناطق مرزی و مهاجران، بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند و به آموزش های هدفمند نیاز دارند. استفاده از رسانه های محلی، شبکه های اجتماعی، مدارس، دانشگاه ها و رهبران مذهبی، میتواند تأثیر بالایی در تغییر رفتارهای بهداشتی و کاهش شیوع بیماری داشته باشد.

با میزبانی مرکز تعالی سلامت جهانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سمپوزیوم بین‌المللی «تغییر اقلیم و سلامت؛ نگاهی به گزارش لنست ۲۰۲۴» با حضور سیاست‌گذاران، پژوهشگران و فعالان ملی و بین‌المللی برگزار شد.

اجرای موفق برنامه های کنترل بیماریهای منتقله از پشه آئدس، به طور مستقیم تحت تأثیر شرایط اجتماعی و اقتصادی جوامع مختلف است. نبود زیرساخت های سلامت در مناطق محروم، نابرابری در دسترسی به خدمات پیشگیری، عدم آگاهی عمومی، و عوامل فرهنگی و اجتماعی، موانع کلیدی در اجرای مداخلات هستند. بدون در نظر گرفتن این عوامل اجتماعی، هرگونه سیاستگذاری یا اقدام اجرایی اثربخشی محدودی خواهد داشت.

بهسازی محیط و مدیریت آبهای راکد، یکی از مؤثرترین راهکارها برای کنترل ناقلین بیماری های منتقله از پشه آئدس است. نبود زیرساخت های مناسب زهکشی، تجمع زباله، شرایط نامناسب نگهداری آب آشامیدنی در مخازن روباز و آب های ذخیره شده در حیاط منازل، شرایط مطلوبی را برای رشد و تکثیر پشه های ناقل فراهم کرده است. اجرای برنامه های جامع کنترل محیطی، ارتقای زیرساخت های شهری، مدیریت زباله، بهبود سیستم های ذخیره آب و توسعه روش های پایدار کنترل ناقلین، می تواند به کاهش چشمگیر شیوع بیماری های مرتبط کمک کند.

کنترل بیماری های منتقله از پشه آئدس تنها با اقدامات بخش سلامت امکان پذیر نیست، بلکه نیازمند همکاری گسترده و هماهنگ بین وزارتخانه ها، شهرداری ها، سازمانهای مردم نهاد و رسانه ها است. مدیریت آب های راکد، بهبود زیرساخت های شهری، آموزش عمومی و جلب مشارکت جوامع، مدیریت انتقال تخم پشه از طریق حمل و نقل دریایی (کشتی ها و بنادر) و مهاجرت های غیرقانونی همگی از عوامل کلیدی در کاهش شیوع بیماری هستند. موفق ترین کشورها در کنترل این بیماری، کشورهایی بودهاند که همکاری بین بخشی مؤثر و هماهنگی قوی میان دستگاه های اجرایی داشته اند.

این مجموعه ویژه بر کاربرد روش‌های پژوهش کیفی در فرایند تدوین و ارزیابی سیاست‌های حوزه سلامت متمرکز است. هدف آن برجسته‌سازی نقش این روش‌ها—نظیر مصاحبه، گروه‌های متمرکز و مطالعات موردی—در پشتیبانی از تصمیم‌گیری آگاهانه، عادلانه و مبتنی بر نیازهای واقعی ذی‌نفعان است. موضوعات مورد پوشش شامل سیاست‌های فناوری سلامت، ارائه و تأمین مالی خدمات سلامت، دسترسی به مراقبت، عدالت سلامت و مداخلات بهداشت همگانی است.

کنترل بیماریهای منتقله از پشه آئدس نیازمند مداخلات چندبخشی و مبتنی بر شواهد است. یافتههای پژوهش انجام شده در این خصوص نشان می دهد که ۱۰ مداخله برتر که از تحلیل مطالعات علمی و نظرات خبرگان استخراج شده اند، میتوانند بهطور مؤثر در کاهش شیوع این بیماری ها نقش داشته باشند. این مداخلات شامل مدیریت زیست محیطی، آموزش و آگاهی بخشی، تقویت زیرساخت های سلامت و مشارکت جوامع محلی است

دسترسی نابرابر به خدمات سلامت و بیماریابی، یکی از مهمترین چالش ها در کنترل بیماریهای منتقله از پشه آئدس است. در بسیاری از مناطق، عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند فقر، فاصله جغرافیایی، سطح پایین سواد سلامت و زیرساختهای نامناسب، باعث تأخیر در تشخیص و افزایش موارد ابتلا میشود. برای کنترل مؤثر این بیماریها، نظام بیماریابی باید بر اساس رفع موانع اجتماعی، توانمندسازی جوامع، و ایجاد ساختارهای پایدار برای دسترسی عادلانه به خدمات سلامت طراحی شود.

این فیلم به پژوهش دکتر امیرحسین تکیان، رئیس دپارتمان سیاستگذاری عمومی و سلامت جهانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، می‌پردازد. وی اهمیت عدالت در سلامت را بررسی کرده و نشان می‌دهد که چگونه هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی می‌توانند برای سنجش نابرابری‌های سلامت به کار گرفته شوند. این تحقیق پیشگام، راهکاری نوین برای تحلیل و پیش‌بینی نابرابری‌های سلامت ارائه داده و می‌تواند نقش مؤثری در سیاست‌گذاری و بهبود نظام سلامت ایفا کند.

در این ویدئو دکتر امیرحسین تکیان، رئیس دپارتمان سیاستگذاری عمومی و سلامت جهانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، نتایج پژوهشی را ارائه می‌دهد