مصرف نابجا و غیرمنطقی داروها نه‌تنها به سلامت بیمار و جامعه کمک نمی‌کند بلکه به دلیل اثرات جانبی و عوارضی که دارد می‌تواند سبب مشکلات و معضلات جدی شود. مصرف خودسرانه دارو می‌تواند سبب مقاومت باکتریایی، عدم درمان بهینه، مسمومیت‌های ناخواسته و دیگر عوارض جانبی شود (1, 2)

از جمله دلایل اقتصادی اجتماعی خوددرمانی می‌توان به مشکلات مالی (پس‌انداز پول)، بیمه نبودن بیماران، نداشتن وقت کافی برای مراجعه به پزشک و آشنایی قبلی به درمان، ذکر کرد (3, 4)

مطابق گزارشات موسسه ملی تحقیقات سلامت، در سال 94 در استان اردبیل از هر 100 نفری که علی‌رغم احساس نیاز برای دریافت خدمت سرپایی مراجعه نکرده‌اند، 88/40 نفر با داروهای موجود در منزل اقدام به خوددرمانی کرده‌اند؛ این رقم برای کل کشور، 31/60 نفر بود (5). سرانه مصرف دارو در ایران حدود 4/11 بوده است، در حالی که این رقم 4 برابر سرانه مصرف این قبیل داروها در جوامع در حال توسعه است.  "خود درمانی" از عادات و رفتارهای نادرستی است که هزینه های زیادی را متوجه فرد و جامعه می کند.  تحقیقات انجام شده در کشورمان نشان می دهد که ایرانی ها بیش از استاندارد جهانی، دارو مصرف می کنند. به طوری که 10 تا 15 درصد داروها بدون مشورت با پزشک و خودسرانه مصرف می ‌شود (6)

در ارتباط با خوددرمانی سوالات متعددی پیش روی محققین و سیاستگذاران قرار دارد. در گروه‌های اقتصادی اجتماعی شیوع خوددرمانی چگونه است؟ آیا با افزایش ثروت یا درآمد افراد خوددرمانی کاهش می‌یابد یا افزایش پیدا می‌کند؟ آیا با افزایش سطح تحصیلات افراد خوددرمانی کاهش می‌یابد یا افزایش پیدا می‌کند؟ سنجش نابرابری به تنهایی هیچگونه تضمینی برای کاهش نابرابری ایجاد نمی‌کند بلکه توضیح تفاوت بین گروه‌ها و تعیین عوامل توضیح‌دهنده نابرابری می‌تواند به ما در سیاست‌گذاری و کاهش نابرابری متغیر مورد بررسی کمک کند. در این خلاصه سیاستی سعی داریم به ارائه راهکارهای کاهش خود درمانی و نابرابری های موجود در آن بپردازیم.

شناسایی عوامل مرتبط با خود درمانی در بین گروه های مختلف اجتماعی برای اجرای برنامه های پیشگیری از خود درمانی مهم است. وضعیت اقتصادی اجتماعی خانوارها  به عنوان اصلی ترین عوامل موثر در تمرکز خوددرمانی در میان خانوارهای ثروتمندتر در ایران می باشد. سیاستگذاران بخش بهداشت و درمان باید در جهت بهبود دسترسی مالی یا اقتصادی خانوارها به خدمات بهداشتی و درمانی گام بردارند و در این رابطه شناسایی خانوارهای واقع در دهک های پایین هزینه ای، ساکن در مناطق محروم کمک شایانی در راستای برنامه ریزی جهت افزایش دسترسی خانوارهای نیازمند به خدمات بهداشتی و درمانی خواهد بود. مداخلات موثر مبتنی بر شواهد باید برای بهبود آگاهی در مورد خوددرمانی و پیامدهای منفی آن اجرا شود. یکی از عوامل بسیار مهم این است که اعتماد مردم به نظام سلامت می تواند به عنوان عاملی باشد که مردم بتوانند به کادر درمان اعتماد کرده و خود درمانی خود را کاهش دهند.